Kentsel dönüşüm işlemleri, şehir içerisinde bulunan ve bir takım süreçlerden geçebilecek yapılara yapılan bir süreç olarak karşımıza çıkmaktadır. Kentsel dönüşüm işlemleri yapılabilmesi için mevcutta olan yapının olası depremlere karşı toprak zemininin ve üzerinde yer alan yapıların risk değerlerinin belirlenmesi, olabilecek depremlerde binaların yıkılması ve yıkılırken çevreye verebileceği zararların hesaplanması, riskli toprak zemini ve riskli yapıların kullanım dışına çıkılarak yerine toprak zemine uygun temelli yapıların yapılması gibi süreçleri kapsamaktadır.
Kentsel dönüşüm işlemleri sayesinde; depremlerde yaşanabilecek tüm mal kayıplarını en aza indirgeme başta olmak üzere, can kayıplarını önleme ve türevi önlemler alınabilmektedir.
Kentsel dönüşüm işlemleri, aynı geri dönüşüm sürecinde olduğu gibi savaş dönemlerinde karşımıza çıkmış olan değerler olarak bilinmektedir. Kentsel dönüşüm süreci, 1.Dünya Savaşı ve 2.Dünya Savaşı sonrasında gündeme gelmiştir. Savaş nedeniyle yıkılan şehirlerin yeniden planlanması ve inşa edilmesi adına kentsel dönüşüm yapılması planlanmış olup, şehirlerin tüm değerleri de bu işlemler sırasında korumaya alınmıştır.
Ülkemizde ise kentsel dönüşüm kavramı 2012 senesinde oluşturulan ” Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun” ile birlikte gün yüzüne gelmiştir. Bu kanun ile birlikte gündeme riskli yapı ve riskli alan gibi tanımlar da gelmiştir. Bu yapı ve alanların depreme dayanıklı alan ve yapılara çevrilmesi olaylarına kentsel dönüşüm ismi verilmektedir.
Kentsel dönüşüm süreçleri devam ederken ülkemizde en çok tepki alan konuların başında, arsa ile kişilere verilecek olan yeni evler arasında farklılıkların oluşmasıdır. Kişiler, verdikleri evin arsası üzerine inşa edilen evleri talep ederken, kentsel dönüşüm işlemleri sırasında farklı alanlarda kişilere evler verilebilmektedir. Bu da kişilerin sosyolojik olarak dezavantaj yaşamasına sebep olabilmektedir.
Kentsel dönüşüm İşlemlerinin Faydaları Nelerdir?
- Kentsel dönüşüm işlemlerinde riskli yapıların tespit edilmesi sağlanmaktadır. Böylece deprem sırasında yıkılabilecek binaların yeniden planlanması ile depreme dayanıklı hale gelmesi sağlanabilmektedir.
- Kentsel dönüşüm işlemlerinin yapılacağı alanda, kent üzerinde yer alan sorunlu alanların ve binaların daha yaşanabilir ve sağlıklı bir hale gelmesi mümkün kılınabilmektedir.
- Ekonomik ömrünü tamamlayan ve işlevsel olarak sorunlar yaşayan binaların günümüz standartlarına getirilerek uzun yıllar tekrardan kullanılmasını sağlamak,
- Kentsel dönüşüm işlemleri sırasında, işlemi yaptıran bireylerin mağdur olmaması adına onlara geçici konut sağlanabilmektedir,
- Kentsel dönüşüm işlemleri sayesinde çarpık yapılaşma engellenmekte ve bu durumun oluşmasının önüne geçilmektedir,
- Kentsel dönüşüm süreçleri tamamlanana kadar bireylere kira yardımı yapılabilmektedir,
- Kentsel dönüşüm süreçleri ile ilgili olarak işlem yapılacak binaların güncel değerlerini artırmaya çalışmak,
- Kentsel dönüşüm işlemlerinde bireylere verilecek olan faiz yardımları ile birlikte alım ve konaklama süreçleri daha da kolaylaşmış olacaktır.
Kentsel dönüşüm İşlemleri Nasıl İşlemektedir?
- Yapıların sahibi, sahibi olduğu yapının deprem riskini tespit ettirebilmek adına, tapu ve kimlik fotokopisi ile bakanlık tarafından lisans verilen bir kuruma başvuru yapar,
- Yapının incelenmesi “Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar hükümleri” isimli hükümlere göre teknik olarak incelenir ve değerlendirilir,
- Sonuçlar değerlendirildikten sonra binaya ya da yapıya ait oluşabilecek risklerin tespiti yapılır ve bu konuyla ilgili raporlar hazırlanır,
- Yapı ve binaların bu kuruluşlar tarafından incelenmesi ve raporun oluşturulmasıyla birlikte rapor ilgili il müdürlüğüne teslim edilir,
- Raporlar kabul edildikten sonra sistem üzerinden elektronik olarak onaylanmaktadır,
- Yapılan işlemler sonrasında tapu müdürlüğü, ilgili yapının kütük bölümüne yapı için “RİSKLİ YAPI” ibaresini ekler ve bu durum hak sahiplerine ivedi olarak iletilir.
- Kentsel dönüşüm sonrasında çıka değerlendirilebilir malzemeler Geri Dönüşüm firmalarına ulaştırılarak ekonomiye kazandırılmaktadır.